Ο ιστορικός οικισμός της Νικήτης ξεκίνησε την ύπαρξή του ως μοναστηριακό μετόχι την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, το παλιό χωριό της Νικήτης ιδρύθηκε από πρόσφυγες των παράκτιων οικισμών στην Ελιά, Καστρί και Άγιο Γεώργιο, που αναγκάστηκαν να μετακινηθούν στην ενδοχώρα, προκειμένου να αποφύγουν τις πειρατικές επιδρομές. Η Νικήτη επέζησε στα ταραγμένα χρόνια πριν και μετά την πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Χαλκιδικής.

Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, το 1912, η Νικήτη συνέχισε να αναπτύσσεται και σταδιακά νέα σπίτια χτίστηκαν πιο κοντά στη θάλασσα. Πολλά σπίτια εγκαταλείφθηκαν και το παλιό χωριό παράκμασε. Ωστόσο, η τουριστική έκρηξη του τέλους του 20ου αιώνα, αναζωογόνησε το ενδιαφέρον για τον ιστορικό οικισμό της Νικήτης. Σιγά σιγά και κυρίως από 2000 και έπειτα, πολλοί ιδιώτες αγόρασαν τις παλιές κατοικίες και τις ανακαίνισαν ενώ ο Δήμος φρόντισε ώστε να αποκατασταθούν τα πλακόστρωτα σοκάκια, η μικρή πλατεία με τον πλάτανο ενώ δημιουργήθηκε και το Λαογραφικό κια Ιστορικό Μουσείο της Νικήτης, το οποίο στεγάζεται στο παλιό δημοτικό σχολείο. .

Αξίζει να δείτε:

• Το παλαιότερο κτίριο που είναι ο κοιμητηριακός ναός που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα καθώς και την εκκλησία του Αγίου Νικήτα, που χρονολογείται από το 1870, που στέκεται στην κορυφή ενός λόφου.
• Ακριβώς κάτω από το ναό, βρίσκεται το απλό δημοτικό σχολείο του οικισμού, το οποίο έχει ανακαινιστεί και έχει μετατραπεί στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Νικήτης.
• Τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με τοιχογραφίες του 16ου αιώνα που βρίσκεται πάνω από την εκκλησία του Νικήτα.
• Τα πετρόχτηστα σπίτια που αντιπροσωπεύουν τυπικά δείγματα της μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα και έχουν ανακαινιστεί πλήρως.
• Ψηλά στο βουνό, ανάμεσα σε πεύκα και ελιές, βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και προσφέρει υπέροχη θέα στο χωριό της Νικήτης και στον Τορωναίο κόλπο.