Παραδοσιακά χωριά

Ο συνδυασμός των παρθένων τοπίων, της αυθεντικότητας των ντόπιων, της μοναδικής αρχιτεκτονικής και γαστρονομίας, του ένδοξου παρελθόντος καθιστούν τη Χαλκιδική ένα εκλεπτυσμένο προορισμό με υπέροχους παραδοσιακούς οικισμούς και χωριά.

Εδώ, ο επισκέπτης θα ταξιδέψει σε άλλες εποχές, αναλλοίωτες στο χρόνο και θα ξετυλίξει τη μακρά τους ιστορία μέσα από την τέχνη και τους τεχνίτες τους.

Μία επίσκεψη στη γραφική Άθυτο, τον παραδοσιακό οικισμό του Παρθενώνα και το διατηρητέο οικισμό της Αρναίας είναι επιβεβλημένη για όσους αναζητούν την αυθεντικότητα και την παράδοση. Περπατήστε στα πλακόστρωτα δρομάκια της γραφικής Αθύτου με τα παλιά σπίτια χτισμένα από τον ντόπιο πωρόλιθο. Επισκεφτείτε την Αρναία, όπου θα έχετε τη μοναδική ευκαιρία να δείτε πως είναι η ζωή στην ορεινή Χαλκιδική, να θαυμάσετε την μοναδική αρχιτεκτονική και να ανακαλύψετε την τοπική παράδοση της υφαντουργίας. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε τον Παρθενώνα με την παραδοσιακή μακεδονίτικη αρχιτεκτονική του, το λαογραφικό του μουσείο και το μοναδικό φεστιβάλ κινηματογράφου, που πραγματοποιείτε για 3 μέρες κάθε Ιούλιο στην κεντρική πλατεία.

Μαντεμοχώρια

Ονομάστηκαν Μαντεμοχώρια από την τούρκικη λέξη μαντέμ=ορυκτό. Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας γνώρισαν μεγάλη οικονομική άνθιση που οφειλόταν στα μεταλλεία αργύρου και μολύβδου της ευρύτερης περιοχής. Oι κάτοικοι των χωριών αυτών εξόρυσσαν από το Στρατωνικό Ορος κυρίως(τον Αργυρόλοφο) ασήμι και μόλυβδο για τον σουλτάνο. Οι κάτοικοί των Μαντεμοχωρίων λοιπόν ήταν μεταλλωρύχοι και πολύ καλοί μεταλλουργοί. Οι Μαντεμοχωρίτες, εκτός από τα υπόλοιπα προνόμια, απολάμβαναν και μια σχετική αυτοδιοίκηση (υπήρχε βέβαια ο τούρκος αγάς, ο οποίος όμως μόνο επέβλεπε) και είχαν φτιάξει κάτι σαν ομοσπονδία την οποία διοικούσαν οι δώδεκα βεκίληδες (οι εκπρόσωποι δηλαδή των 12 Μαντεμοχωρίων).

Τα Μαντεμοχώρια ήταν: η Γαλάτιστα, ο Βάβδος, ο Καζαντζή Μαχαλάς (σημερινά Στάγειρα), ο Στανός, η Βαρβάρα, η Λιαρίγκοβη (σημερινή Αρναία), το Νοβοσέλο (σημερινό Νεοχώρι), ο Ισβορος (σημερινή Στρατονίκη), η Χωρούδα, τα Ρεβενίκια (σημερινή Μεγάλη Παναγία) και η Ιερισσός.

Ψαροχώρια

Τα γραφικά παραθαλάσσια χωριά οργανώθηκαν στην αρχή από οικογένειες ψαράδων. Στο λιμανάκι κάθε χωριού άραζαν τα καϊκια που επέστρεφαν μετά το ψάρεμα. Από το 1922 που το προσφυγικό κύμα των Ελλήνων έφτασε στη Χαλκιδική από τη Μικρά Ασία, τα ψαροχώρια απέκτησαν νέα ζωή. Η πολιτεία τους παραχώρησε τις περιοχές δίπλα στη θάλασσα που δεν ήταν καλλιεργήσιμες οπότε οι νέοι κάτοικοι ανέδειξαν τις ικανότητές τους δημιουργώντας ισχυρούς οικισμούς. Πολλά χωριά έχουν πριν το όνομά τους το επίθετο «Νέα», για να θυμίζουν την παλιά τους πατρίδα (π.χ. Νέα Μουδανιά, Νέα Καλλικράτεια, Νέα Τρίγλια κ.λ.π.)

Ζερβοχώρια

Τα Ζερβοχώρια αποτελούνται από τα χωριά Γεροπλάτανος και Παλαιοχώρα (ανάμεσα στον Άγιο Πρόδρομο και την Αρναία), μαζί με τους μικρούς διπλανούς οικισμούς Σανά και Ριζά.

Ονομάζονται έτσι επειδή από μία παραξενιά του βουνού οι κάτοικοί τους λένε ότι πρωτοβλέπουν τον ήλιο από ζερβά, ανορθόδοξα δηλαδή.